De kerk bezoeken

Historisch overzicht:

Van gereguleerde katholieke activiteiten was in Baak na de Hervorming pas weer sprake in 1717, toen Joannes Aemilius Abbema pastoor werd. Een schuurkerkje kon enkele jaren later worden gebouwd. Nadat dit bouwwerk in 1770 tijdens een overstroming was ingestort, kon men in 1772- 73 een nieuwe kerk bouwen, mogelijk naar ontwerp van Teunis Wittenberg (1714-1816). Deze kerk werd echter al snel te klein. De kerk werd fors verbouwd. In 1834 maakte de Zutphense architect D. Lijsen hier een ontwerp voor, waarvan (in gewijzigde vorm) op 7 juli 1836 de eerste steen werd gelegd. Doordat de kerk met een koepeltorentje werd uitgebreid, kwam men in financiële moeilijkheden. Deze kerk is overigens in aanzet nog aanwezig in het huidige cultureel centrum Concordia. In 1850-52 werd, met de nodige perikelen, het kerkhof aangelegd.

De huidige kerk werd gebouwd in 1889-1891, naar ontwerpen van de Utrechtse architect Alfred Tepe. De bouw werd mogelijk gemaakt door een grote testamentaire schenking van Ernest Willem Franciscus Canisius van der Heijden, de bewoner van Huis Baak. De aanbesteding vond plaats op 30 april 1889, waarbij werd gekozen voor de firma Wigchers en Etmans uit Lobith. De eerste steen kon op 9 juli worden gelegd. Op 13 juni (volgens Kalf 13 juli) 1891 werd de kerk gewijd door Mgr. P.M. Snickers.

Tepe bouwde een driebeukige pseudobasiliek met driezijdige gesloten transeptarmen en diagonaal geplaatste kapellen in de hoeken tussen transept en koor. De toren is voorzien van twee diep liggende geprofileerde spitsboognissen in ieder gevelvlak en een hoge naaldspits. De schilderingen in de kerk werden in de jaren 1950 gewit, terwijl in 1983 een restauratie aan de toren werd ondernomen.

In de jaren na de wijding van de kerk werd het interieur langzaam maar zeker voorzien van een rijk neogotisch interieur, voornamelijk vervaardigd door kunstenaars die lid waren van een vereniging van priesters en kunstenaars met als doel de bevordering van de katholieke kerkelijke kunst. De leden zoeken hun inspiratie in de kunst en architectuur van de late middeleeuwen en dan met name de Nederrijnse baksteengotiek uit de vijftiende en zestiende eeuw.

Het originele interieur is grotendeels bewaard gebleven. Het hoogaltaar en het grote triomfkruis werden geleverd door het atelier van F.W. Mengelberg uit Utrecht.

De 16 glas-in-loodramen werden ontworpen door F.W. Mengelberg, zijn kleinzoon Willem Mengelberg en door de Fa. Nicolas &Zn.

Het koperwerk is zeer waarschijnlijk van de fa. Brom uit Utrecht. De kerk is voorzien van een aantal zeer fraaie beschilderde houten heiligenbeelden van de hand van Ferdinand Langenberg uit Goch (D.). De zijaltaren werden eind jaren dertig geleverd door Kunstwerkplaatsen Cuypers & Co. Deze wijken af van de overige “Utrechtse” interieurstukken. Wellicht stonden er eerder Mengelbergaltaren? De originele beschildering van de kerk door Chr. Lindsen is later overgeschilderd.

Wilt u de kerk bezoeken? kijk op deze site voor openingstijden of mail naar info@stmartinusbaak.nl